หากจะให้คุณนึกถึงผลิตภัณฑ์สักชนิด ที่สามารถใช้ทำความสะอาดแผล ล้างมือ หรือทำความสะอาดบ้าน ได้อย่างมีประสิทธิภาพ เชื่อเหลือเกินว่า คนส่วนใหญ่จะนึกถึงแอลกอฮอล์เป็นอันดับแรก เพราะไม่ว่าจะแผลเล็กแผลใหญ่ ก็สามารถใช้แอลกอฮอล์น้ำ ล้างทำความสะอาดรอบแผลได้ หรือจะเป็นลูกบิดประตู, พื้นบ้าน, สมาร์ตโฟน ก็ยังใช้แอลกอฮอล์เช็ดได้เช่นกัน แต่ปัจจุบันแอลกอฮอล์มีหลายรูปแบบ ซึ่งหลายคนยังไม่ทราบว่า แอลกอฮอล์ชนิดน้ำและชนิดเจลนั้น มีคุณสมบัติแตกต่างกันอย่างไร
1. ความแตกต่างระหว่าง แอลกอฮอล์น้ำ VS แอลกอฮอล์เจล
แอลกอฮอล์ที่เหมาะสำหรับทำความสะอาดมือนั้น คือเอธิลแอลกอฮอล์ (Ethyl Alcohol) และไอโซโพรพิลแอลกอฮอล์ (Isopropyl Alcohol) ซึ่งสามารถกำจัดได้ทั้งเชื้อไวรัส, เชื้อแบคทีเรีย, เชื้อรา, เชื้อวัณโรค ไม่เว้นแม้แต่เชื้อไวรัสโคโรนา (SARS-CoV-2) ที่มีเปลือกไขมันหุ้ม เพราะแอลกอฮอล์สามารถทำละลายไขมันให้เสื่อมสภาพได้ และทำให้โครงสร้างโปรตีนภายในตัวจุลินทรีย์เสียหาย จนไม่สามารถฟังก์ชันหรือขยายพันธุ์ต่อได้ รวมทั้งแอลกอฮอล์ ยังออกฤทธิ์ขับน้ำออกจากเซลล์ ส่งผลให้จุลินทรีย์ถูกทำลายในที่สุด ซึ่งไม่ว่าจะเป็นแอลกอฮอล์ชนิดน้ำหรือเจล ก็จะมีคุณสมบัตินี้ไม่ต่างกัน แต่ส่วนที่ต่างกันนั้น จะเป็นรายละเอียดของส่วนประกอบผลิตภัณฑ์ และรูปแบบการใช้งานมากกว่า
1.1 แอลกอฮอล์ชนิดน้ำ │ ทำความสะอาดพื้นผิว
แอลกอฮอล์ชนิดน้ำที่วางขายในท้องตลาดนั้น มักจะต้องผสมสารประกอบอื่นลงไป เพื่อเจือจางความเข้มข้นของแอลกอฮอล์, เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการทำความสะอาด หรือเพื่อแต่งกลิ่นของแอลกอฮอล์น้ำ กลิ่นหอมน่าใช้งานมากขึ้น เช่น ไฮโดรเจนเพอร์ออกไซด์ (Hydrogen Peroxide) ที่เป็นสารฆ่าเชื้อ หรือน้ำบริสุทธิ์ที่จะช่วยลดความเข้มข้นลง ซึ่งแอลกอฮอล์รูปแบบนี้ เหมาะสำหรับการใช้ทำความสะอาดพื้นผิวเฟอร์นิเจอร์, ที่พักอาศัย, สถานที่ทำงาน, ของใช้ในชีวิตประจำวัน เพราะระเหยได้ง่าย ไม่ทำให้รู้สึกหนืด และไม่ทิ้งคราบตกค้างไว้บนผิวสัมผัส
1.2 แอลกอฮอล์ชนิดเจล │ ทำความสะอาดมือ
แน่นอนว่าแอลกอฮอล์ในรูปแบบของเจล จะต้องมีส่วนประกอบของสารที่เปลี่ยนสภาพของเหลวให้กลายเป็นเจลด้วย เช่น คาร์โบพอล (Carbopol), Hydroxypropylmethylcellulose (HPMC), Hydroxyethylcellulose (HEC) นอกจากนี้ยังอาจมีสารเพิ่มความชุ่มชื้น, วิตามินบำรุงผิว, สี และน้ำหอมที่จะผสมลงไปด้วย ซึ่งตั้งแต่มีการแพร่ระบาดของโรคโควิด-19 แอลกอฮอล์ชนิดเจล ได้รับความนิยมสูงขึ้นเป็นอย่างมาก เพราะติดอยู่บนผิวมือได้นาน พกพาสะดวก ใช้งานได้ง่าย สามารถหยิบขึ้นมาใช้ได้ทันทีที่ต้องการ โดยไม่ต้องเสียเวลาหาที่ล้างมือด้วยสบู่และน้ำสะอาดเลย ส่วนแอลกอฮอล์ล้างมือ กี่เปอร์เซ็นต์ถึงจะเหมาะสม ลองมาหาคำตอบกัน
2. แอลกอฮอล์น้ำหรือเจล แบบไหนฆ่าเชื้อได้ดีกว่า ?
อย่างแรกที่ต้องทราบ คือแอลกอฮอล์ล้างมือ กี่เปอร์เซ็นต์ถึงจะฆ่าเชื้อได้ ? จากข้อมูลของศูนย์ควบคุมโรคติดต่อสหรัฐอเมริกา (Centers for Disease Control and Prevention, CDC) ระบุว่า แอลกอฮอล์ล้างมือที่มีความเข้มข้น 60 – 95% โดยปริมาตร (%V/V) มีประสิทธิภาพเพียงพอที่จะฆ่าเชื้อโรคได้ ซึ่งทางสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.) ของไทย กำหนดให้ผลิตภัณฑ์ล้างมือที่ผสมแอลกอฮอล์ ต้องมีความเข้มข้นมากกว่า 70% ขึ้นไป
แต่หากเข้มข้นมากเกินไป แอลกอฮอล์มักจะระเหยไปอย่างรวดเร็ว ก่อนที่จะได้สัมผัสกับเซลล์ของเชื้อโรค ซึ่งจะทำให้ไม่สามารถฆ่าเชื้อได้ ส่วนถ้าจะเลือกใช้แอลกอฮอล์น้ำ กลิ่นหอม ต้องตรวจสอบให้ดีก่อนว่า สารหอมระเหยที่ใส่ลงไปนั้น มีผลกระทบต่อประสิทธิภาพของแอลกอฮอล์ด้วยหรือไม่
2.1 เลือกชนิดที่ออกฤทธิ์รวดเร็วกว่า
ข้อเท็จจริงอย่างหนึ่งที่หลายคนมองข้าม คือผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดที่มีส่วนผสมของแอลกอฮอล์นั้น ไม่ได้ออกฤทธิ์เลยทันที ข้อมูลจากวารสารการแพทย์ชื่อดังอย่าง BMC ระบุว่า แอลกอฮอล์แบบน้ำจะออกฤทธิ์เร็วกว่า โดยจะเริ่มทำลายเชื้อโรคหลังจากใช้งานแล้ว 15 วินาที ส่วนเจลแอลกอฮอล์ ต้องรอหลังจากใช้งานผ่านไปแล้ว 30 วินาที
2.2 เลือกประสิทธิภาพที่สูงกว่า
มีการทดลองในกลุ่มบุคลากรทางการแพทย์ โดยให้ล้างมือด้วยแอลกอฮอล์รูปแบบต่าง ๆ จากนั้นนำไม้พันสำลีมาป้ายตามนิ้วมือเพื่อนำไปตรวจเชื้อ ได้ผลสรุปว่า การเช็ดมือด้วยแอลกอฮอล์น้ำ มีประสิทธิภาพสูงถึง 90% ในขณะที่การทำความสะอาดด้วยเจลแอลกอฮอล์ จะมีประสิทธิภาพเพียง 80% ซึ่งน่าจะเกิดการที่แอลกอฮอล์ในรูปแบบของเหลว เข้าถึงบริเวณซอกนิ้วได้ดีกว่าแบบเจล
3. เลือกแอลกอฮอล์น้ำ ยี่ห้อไหนดี ?
ถ้าถามว่า แอลกอฮอล์น้ำ ยี่ห้อไหนดี ? จากข้อมูลของกรมอนามัย ที่แนะนำให้ทุกคนป้องกันตนเองจากโรคโควิด-19 ด้วยการใช้สารที่มีแอลกอฮอล์ผสมอย่างน้อย 70% ขึ้นไปนั้น PURE SERV จึงได้ผลิตแอลกอฮอล์รุ่น PS-007 ที่มีความเข้มข้นสูงถึง 95% และรุ่น PS-002 ความเข้มข้น 70% ขนาดจุ 18 – 20 ลิตร ซึ่งสามารถนำไปทำความสะอาดพื้นผิวได้อย่างมั่นใจ หรือจะนำไปสกัดสมุนไพร ใช้ทำเป็นแอลกอฮอล์น้ำ กลิ่นหอมก็เหมาะเช่นกัน แต่ถ้าต้องการใช้ในครัวเรือนเพียงเล็กน้อย ทางเพียว เซิร์ฟ ก็มีรุ่น PS-001 และ PS-007-1 ที่ขนาดจุเพียง 3.8 ลิตรให้เลือกด้วย
4. สรุป
จะเห็นว่า แอลกอฮอล์น้ำ เหมาะสำหรับทำความสะอาดพื้นผิวมากกว่า โดยสามารถนำไปใช้งานได้หลายรูปแบบ เช่น เทราด, เช็ด, ฉีดพ่น ส่วนแอลกอฮอล์ชนิดเจล จะเหมาะสำหรับการพกพาเพื่อใช้ทำความสะอาดมือ แต่ถ้าใครต้องการนำแอลกอฮอล์ชนิดน้ำไปทำความสะอาดมือ แนะนำให้เลือกแบบที่ความเข้มข้นประมาณ 70% แล้วผสมสารให้ความชุ่มชื้น ซึ่งจะช่วยทั้งกำจัดเชื้อโรคและถนอมผิวได้อย่างดี
บทความแนะนำ
รีวิว เจลล้างมือแอลกอฮอล์ ควรเลือกแบบไหน? ช่วยฆ่าเชื้อโรคได้ ไม่ทำให้มือแห้ง! บทความนี้มีคำตอบ
